Stanford-Binet Zekâ Testi Nedir?

Zekâ testleri üzerine ilk sistematik çalışmalar 19. yüzyılın sonunda başlamıştır. Bu alandaki en önemli adımlardan biri, Fransız psikolog Alfred Binet ve yardımcısı Theodore Simon tarafından 1905 yılında geliştirilen Binet-Simon Zekâ Testi olmuştur. Testin temel amacı, zekâca geri kalan çocukları erken dönemde tespit ederek özel eğitime yönlendirmekti.

Testin Yapısı ve Uygulama Şekli

• Test, çocukların zihinsel yeteneklerini ölçmeye yönelik sorular içerir.
• Sorular, farklı yaş gruplarına özel olarak hazırlanmış ve zorluk derecelerine göre sıralanmıştır.
• Her yaş grubu için 6 adet soru bulunur.
• Uygulama, çocuğun kendi yaşından iki yaş geriden başlanarak yapılır ve cevap veremediği yaşa kadar devam edilir.
• Zekâ yaşı (ZY), çocuğun doğru yanıtladığı yaş düzeyindeki sorulara göre belirlenir.
  Örnek: Bir çocuk 10 yaş düzeyindeki tüm soruları cevaplayıp 11 yaş düzeyindekileri yapamıyorsa, zekâ yaşı 10’dur.

Stanford-Binet Testine Geçiş

Binet-Simon Testi, 1916 yılında Stanford Üniversitesi’nden Lewis Terman tarafından Amerikan kültürüne uyarlanmış ve bu versiyona Stanford-Binet Zekâ Testi adı verilmiştir. Bu test zamanla birçok kez gözden geçirilmiş, toplumsal ve kültürel koşullara göre yeniden standardize edilmiştir (özellikle 1937, 1960 ve 1986 yıllarında).

Öne Çıkan Özellikler

• Yaşa göre düzenlenmiş alt testler içerir.
• 2 yaşından yetişkinliğe kadar bireylerin zekâ seviyesini ölçebilir, ancak ağırlıklı olarak çocuklarda uygulanır.
• Test materyali, kutu içerisinde oyuncaklar, kartlar, broşürler ve yanıt kağıtları şeklinde sunulur.
• Özellikle 2-5 yaş arası için hazırlanan sorular 6 aylık aralıklarla yapılandırılmıştır.
• Örnek Maddeler:
  • 2 yaş: Şekilleri uygun deliklere yerleştirme, küplerle kule yapma.
  • 9 yaş: Tersinden sayı tekrarı (örneğin 4-7-2 → 2-7-4), sözel saçmalıkları fark etme (“Elleri cebinde baston çeviren iyi giyimli genç”).

Amacı ve Geçerlilik Ölçütü

Stanford-Binet Testi’nin amacı, çocukların okul başarısını önceden tahmin edebilmektir. Bu nedenle testin geçerliliği, çocukların okul notları ve öğretmen gözlemleriyle desteklenerek değerlendirilmiştir.

Test, özellikle küçük yaşlarda dikkat ve bellek gibi zihinsel süreçleri ölçerken; daha büyük yaş gruplarında sözel ve mantıksal düşünme becerilerine odaklanır.

Eleştiriler ve Sınırlılıklar

Test büyük ölçüde sözel yeteneklere dayalı olduğundan, dil gelişimi yetersiz ya da ana dili farklı olan çocuklar için sonuçlar yanıltıcı olabilir. Bu durum, farklı kültürel çevrelerden gelen bireyler için testin sınırlı bir değerlendirme aracı olabileceğini göstermektedir.

Türkiye’de Uygulama

Stanford-Binet Testi, Türkiye’de de uyarlanmış ve ülkemizin normlarına göre standardize edilmiştir. Bugün hâlâ en yaygın kullanılan bireysel zekâ testlerinden biri olmaya devam etmektedir.